İnfertilite, korunmasız cinsel ilişkiye rağmen bir yıl boyunca gebe kalınamamasıdır. Üreme çağındaki çiftlerin yaklaşık %15‘ni etkilemektedir. Son 30 yılda kısırlık konusunda önemli gelişmeler olmuştur. Yumurtalıklardan direkt olarak yumurtaların toplanmasını içeren yardımcı üreme teknikleri ve dış ortamda yumurta ile spermin döllenmesini sağlayan tekniklerin gelişmesi ile başarılı gebelik oranları artmıştır. Toplum demografisindeki değişimler sonucu üreme yeteneği az olan ileri yaş kadınların gebelik isteği de artmıştır. Yaş ilerledikçe doğal ilişki, aşılama ve tüp bebek yöntemleri ile gebe kalabilme oranları azalmaktadır.
İnfertil(kısır) çiftleri değerlendirirken bu süreçte her iki çift muayene edilmelidir. Kısırlık nedeni ile başvuran çiftleri değerlendirirken bazı amaçlar olmalıdır:
1- Mümkünse kısırlık nedenlerinin tanısı konularak tedavisi uygulanmalıdır. Dikkatli değerlendirme ve tedaviyle kadınların çoğu gebe kalabilir.
2- Çiftlere doğru bilginin verilmesi, medya ve arkadaş çevresinden edinilmiş yanlış bilgilerin düzeltilmesi gerekir.
3- Çiftlere tedavi süresince duygusal destek sağlanmalıdır. Kısırlık nedenleri, % 30- 40 erkek, % 40- 50 kadın ve % 20- 25 hem kadın hem erkek kaynaklıdır. Yapılan standart tetkiklerle bir neden bulunamayan çiftlerin oranı ise yaklaşık %15‘tir.
İnfertilite nedenleri: Kadınlarda; • yumurtlama sorunları, • üreme kanallarında(tüplerde) tıkanıklık, • rahim ağzına ve rahime bağlı nedenler, • üreme organlarındaki enfeksiyonlar ve benzeri durumlar sayılabilir. Erkeklerde ise; • spermin sayı ve kalitesini etkileyen genetik bozukluklar, • hormonal bozukluklar, • enfeksiyonlar, • çevresel faktörler, • beslenme bozuklukları( sigara, alkol gibi ), spermin dışarı atılmasını sağlayan kanallarda tıkanıklığa neden olan durumlar, • inmemiş testis, • omurilik yaralanmaları, • diyabet gibi sistemik hastalıklar sayılabilir. Düzenli ilişkisi olan çiftlerin her ay gebe kalma şansı %20’dir. 6 ayın sonunda %70, 1 yılın sonunda %85 oranında gebe kalabilmektedirler.
1 yıl ve üzerinde korunmasız ilişkiye rağmen gebe kalamayan çiftlerde değerlendirme başlamalıdır. Ancak 35 yaş üzerindeki kadınlarda, üreme organlarının geçirilmiş enfeksiyonu veya endometriozisi olanlarda ve tahmin edilen kötü sperm kalitesi olan erkeklerde bir yıl beklemek gerekmez. Altı ayı geçirmeden incelemeye başlanılmalıdır. Genç bir çift başvurduğunda ve yapılan kısırlıkla ilgili tetkikler normalse bunlara düzenli ilişki önerilip bir süre beklenebilir. Nedeni bilinmeyen kısırlığı ve yumurtlama düzensizliği olanlarda yumurtlama tedavisi ve ultrasonda yumurta takibi yapılabilir. Standart tedavilerle gebe kalamayan çiftlere aşılama ve tüp bebek tedavi seçenekleri sunulmalıdır. Tüm bu bilimsel bilgiler ışığında çiftin değerlendirilmesi ve tedavi aşamaları sabırla ve titizlikle basamak basamak gerçekleştirilmelidir.
